Tegen de Tijdgeest en Maatschappelijke Trends in, besloot de Gemeente Vught (Burgemeester en Wethouders) op 20 november 2012 om ‘tegenprestatie naar vermogen’ in te voeren. Gemeentebesturen kunnen sinds 1 januari 2012 mensen met een uitkering op grond van de Wwb, Ioaw of Ioaz verplichten om, ‘naar vermogen, onbeloonde maatschappelijk nuttige werkzaamheden uit te voeren’.
‘Als een uitkeringsgerechtigde weigert de tegenprestatie te verrichten, kan er een maatregel opgelegd worden,’ meldt Het Klaverblad, de plaatselijke heraut – oplage 20.450 – op 16 januari 2013 onheilspellend. Het blad waagt zich zelfs aan een opsomming van mogelijke activiteiten: ‘sneeuwruimen, tijdelijke werkzaamheden rond een wijkcentrum en koffie schenken aan de bewoners van een bejaardenhuis’.
Door: Frank van Empel & Caro Sicking
Behalve de hoge dosis ‘burgerlijkheid’ waarin de meeste gratis huis-aan-huis bladen excelleren, valt hier de toon van de missive op. Die straalt autoriteit en discipline uit, alsmede een blinde overtuiging dat een dergelijke traditionele, jaren vijftig aanpak ook echt werkt.
Het kan ook anders: Een conflicterende aanpak zet B&W neer als wijze tuinmannen, die zorgen voor gezonde, voedzame grond, waarin een jonge plant sterke wortels kan vormen, zodat de nodige voedingsstoffen aan de bodem kunnen worden onttrokken. De jonge plant gedijt het best, wanneer hij in alle vrijheid zelf die voedingsstoffen mag kiezen die hij/zij denkt nodig te hebben.
De overheid die een dergelijke benadering kiest, is louter voorwaarden scheppend en faciliterend bezig. Zo’n overheid werkt aan cohesie in de gemeenschap en creëert mogelijkheden voor individuen om zich verder te ontplooien, zodat ze als vanzelf bijdragen aan de samenleving.
De twee benaderingen zijn niet te verenigen. Ze sluiten elkaar uit. Het is het één of het ander. Ofwel je bent als overheid restrictief, hopeloos ouderwets en conservatief, ofwel je beweegt mee en ziet in, dat je anno 2013 niet zomaar alles van boven af oplegt. Het is uitermate onproductief om een filmregisseur sneeuw te laten scheppen, of om een MKB-er die het even niet gered heeft, te dwingen om koffie te serveren. Je kunt ze beter helpen hun talenten door te ontwikkelen, daar heeft de samenleving meer aan.
Een oplossing kan gevonden worden op een hoger niveau. Laten we ons afvragen in wat voor gemeenschap we samen willen leven en op basis daarvan een gedeelde visie vormen. Niet een opgelegd dictaat van B&W, maar de burgers van Vught bepalen hoe we met elkaar omgaan en waar we gelukkig van worden. Het draait allemaal om bewustwording.
De basisgedachte kan zijn dat iedereen bijdraagt. Bijvoorbeeld een dakloze die voor het winkelcentrum op hondjes past, een praatje maakt met een voorbijganger, de stoep veegt en winkelwagens terug zet, terwijl hij nauwlettend in de gaten houdt wat er zich allemaal in de omgeving afspeelt, draagt bij en doet dat geheel vrijwillig! Wellicht kan en wil hij nog meer. Vraag het hem, maar dwing hem niet in een korset dat hij als zinloos ervaart.
Wij pleiten hier voor een Joint Effort Society (JES!) Dit begrip speelt de hoofdrol in het manuscript dat de opvolger is van het proefschrift Allemaal Winnen, waarop Frank en beleidsmedewerker van de Provincie Noord Brabant, Martin Bakker afgelopen april promoveerden aan de Erasmus Universiteit. JES! is een integrale (politieke, economische, ecologische en sociale) ontwikkelingstheorie en ecolutie methode.
Een Joint Effort Society beweegt zich op grond van ethische principes naar een steeds hoger ecologisch, economisch, sociaal-cultureel en psychologisch niveau. De leden van een dergelijke samenleving streven met en voor elkaar naar ‘betekenisvol welbevinden’, waarbij een gezonde, veilige leefomgeving, biodiversiteit en individuele vrijheden (zoals beschreven in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, maar ook het recht op vrije tijd en luiheid, sic!) de basis vormen. In zo’n gemeenschap is ruimte voor afwijking en verschil, hetgeen bijdraagt aan de creativiteit en het innovatievermogen van de totale groep mensen.
In feite gaat het om vijf fundamentele, authentieke begrippen die in relatie tot elkaar staan en die, net als de vingers van een hand, samen een vuist kunnen maken om barrières die Vernieuwing en Verbeelding onnodig hinderen uit de weg te ruimen:
– JES!
– Ecolutie
– Matrix
– Deconstructie
– Concept (zie Featuring JES! in bijgesloten’ kick off’).
Wellicht kunnen we in Vught een soortgelijk initiatief starten en voorkomen dat kortzichtige besluiten worden genomen die niet tot verbetering, maar tot verarming leiden. Zie de JES! Kick off op Ecolutie.
nonfiXe 22.01.2013