Ondergang van de rechtsstaat in 2 bedrijven
While Albinus was speaking, Pilate’s face grew gloomy, but not a tear fell from his eyes, and after a little while he said: ‘It seems that Fate has thus decreed it, Albinus!’
Albinus: ‘That might be so, but surely it does not remove from you the responsibility. Fate we do not know. Our duties are known to us, and we ought to perform them right. But you did not do so in the case of Jesus. You committed things which will offend the gods and men.’
(Beshara Shehadi, The Confession of Pontius Pilate)
Een tragedie in twee bedrijven. Afspiegeling van de macabere werkelijkheid in de notitieblokken van nonfiXe.
Plaats van handeling: Dienst Terugkeer en Vertrek, pal naast de gevangenis aan de Ringbaan Zuid in Tilburg.
Tijd van handeling: 11 september
Hoofdrol: medewerker B van de Dienst Terugkeer en Vertrek van het Ministerie van Justitie (<<).
Turbo: twee leden van de Vreemdelingenpolitie.
Bijrollen:
- uitgeprocedeerde Asielzoeker van het Nederlands-Ethiopische jeugdcircus Afrisinia. Hij krijgt nauwelijks het woord (>>).
- de advocaat Piet Hein Hillen uit Tilburg (>>>>)
- de tolk
Figuranten:
- een vertegenwoordiger van COA, die zegt als toehoorder aanwezig te zijn. ‘Wij volgen deze zaak met grote belangstelling’
- twee bestuursleden van de Stichting Afrisinia, Steun en Toeverlaat
Betekenis terminologie & afkortingen:
- IOM = International Organization for Migration. De IOM biedt in Nederland verblijvende vreemdelingen hulp bij migratie, remigratie, doormigratie en gezinshereniging.
- COA = Centraal orgaan Opvang Asielzoekers. De COA vangt namens het Ministerie van Justitie asielzoekers op, geeft hen onderdak en te eten.
- Onaangedaan = ijskoud, koel, koelbloedig, koud, koudweg, onbewogen, ongeroerd, ongevoelig, onhartstochtelijk, stoïcijns, ongestoord, onberoerd, niet getroffen, niet geroerd, lauw.
- Maatregel = minimaal 1x daags stempelen in de VBL Vlagtwedde
- VBL = Vrijheids Beperkende Locatie
Bedrijf 1
(Doek op)
Koffie, voorstellen en handen schudden in de hal. Medewerker B doet zich voor als een joviale gastheer.
Mis! De jovialiteit is een vermomming die al snel verandert in een battle dress. Onaangedaan geselt B enkele minuten later de Asielzoeker met een stortregen aan heldere en krachtige, niet mis te verstane woorden. Stoere taal in de oren van veel Nederlanders. Een associatie met terreur in die van rechtschapen Nederlandse burgers met gevoel voor de medemens. Je hoeft geen kenner van Kant of Derrida te zijn om te walgen van het Nederlandse asielbeleid. Ben je dat wel, dan staan de volgende zinnen gelijk aan het fusilleren van onschuldige burgers in een ongelijke strijd van gewapende geweldenaren tegen ongewapende en ook nog geboeide slachtoffers. Voor nonfiXe en andere ijveraars voor integratie van vluchtelingen wordt op deze ochtend, vrijdag 11 september – 9/11 – het faillissement van de Rechtsstaat Nederland uitgesproken.
B, koude stem, glaszuivere articulatie (je hoort de tong tegen het gehemelte drukken en ziet de wangen draaiende bewegingen maken):
<< ‘U bent ver-wij-der-baar uit Neder-land.
‘U bent illegaal!
‘U heeft de verantwoordelijkheid en de verplichting Nederland te verlaten, omdat u geen rechtmatig verblijf heeft. Heeft u dat begréepen?’
(De blingbling armband rinkelt om zijn pols terwijl hij driftig en met grote hanenpoten aantekeningen maakt van zijn eigen woorden. Een gouden ring om zijn rechterpink. De brede bovenarmen verraden veelvuldig bezoek aan een sportschool. De monoloog wordt uitgesproken als een koud dictaat.)
<< ‘Als u er voor kiest om zelfstandig uw terugkeer te regelen, dan wijst de Dienst Terugkeer en Vertrek u op IOM. Als u zegt: ‘Ik wil Nederland niet verlaten, dan gaan we u in samenwerking met de politie vastzetten en uitzetten.’ (overdreven articulatie, de zin drijft langzaam uit, de toon wordt zachter, het dreigement scherper)‘Wat heeft u daarop te zeggen?’
>> ‘ Ik wil op dit moment meewerken, maar wil eigenlijk wachten op terugkeer van de groep waarvan ik deel uitmaak en met wie ik hier gekomen ben en asiel heb aangevraagd’.
<< ‘De rest van de groep is niet illegaal. U bent illegaal. Daarom ligt de verplichting om te vertrekken bij u. Ú heeft geen grond voor een rechtmatig verblijf. Een deel van de groep heeft dat wél. Zij kunnen ervoor kiezen om met ú mee te gaan. Als u dat met de anderen bespreekt, behoort dat zeker tot de mogelijkheden. Als u uw vertrek niet gaat regelen, bent ú degene die opgepakt gaat worden door de Vreemdelingenpolitie. Als u zegt: “ik wil meewerken”, dan moet u daar ook per ommegaande gehoor aan geven door een afspraak met de IOM te maken. Dan weten de Vreemdelingenpolitie, de COA en de overige ketenpartners dat u bezig bent uw terugkeer te regelen. De Dienst Terugkeer en Vertrek kan u faciliteren door u te plaatsen in een verblijflocatie. IOM en Vreemdelingenpolitie zullen er ter plekke op toezien dat u uw vertrek regelt. De voorzieningen zijn ongeveer zoals u die heeft gehad van de COA.’
>>>> ‘Die verblijflocatie, is dat Vlagtwedde?
<< ‘Ik was nog niet klaar met informatie geven. Inderdaad, dat is 12 weken Vlagtwedde. Deze 12 weken zijn geen Wet van Meden en Perzen. Als u bezig bent met het regelen van uw vertrek, dan hoeft uw verblijf niet exact 12 weken te duren. De meldplicht bepaalt de Vreemdelingen politie ter plekke. U bent vrij in uw beweging, zolang u zich maar aan de meldplicht houdt. Die meldplicht is er om er zeker van te zijn dat u in de buurt bent als één van de ketenpartners u wil spreken.’
>>>> ‘Plaatsing in Vlagtwedde gebeurt toch op grond van een maatregel..!?’
<< ‘Als iemand zegt: “Ja, ik wil”, dan wordt de maatregel verplicht opgelegd. Mijnheer wordt in de gelegenheid gesteld om zijn terugkeer in een verblijflocatie te regelen.’
<< ‘Waar is uw paspoort?’
>> ‘Thuis’.
<< ‘Waar is thuis?’
>> ‘Den Bosch. Een woning die we eerder als alternatief voor overplaatsing naar Bellingwolde aanmerkten.’
(Het doek valt en gaat meteen weer omhoog)
Bedrijf 2
Een bode komt binnen. ‘Mijnheer B, er zijn mensen voor u’.
<< (veinzend) ‘Heb ik een afspraak dan?’
B doet alsof er per abuis een dubbele afspraak gemaakt is. Hij verontschuldigt zich en loopt de kamer uit. Even later komt hij terug in het gezelschap van een man en een vrouw van de Vreemdelingenpolitie om de strop flink aan te halen en de Asielzoeker te intimideren. Hier is overduidelijk sprake van coördinatie. De keten oppakken, vastzetten en uitzetten wordt van hogerhand aangestuurd, meent de advocaat. Hij heeft nog nooit meegemaakt dat de Dienst Terugkeer en Vertrek al tijdens een eerste gesprek zo van leer trok. ‘B is één van de beteren hier. Anders doet hij nooit zo. Hij heeft z’n orders. Dat is zeker. We hebben kennelijk op een paar gevoelige tenen getrapt.’ Een hint in de richting van de door Afrisinia gewonnen rechtszaak, die COA een paar weken eerder tegen de Ethiopische jongeren heeft aangespannen. COA wilde tien oudere jongeren van de groep overplaatsen naar het verre Bellingwolde, met Vlagtwedde (Ter Apel) het Siberië voor asielzoekers.)
B informeert en passant nog even of de Asielzoeker is ingeschreven bij de gemeente. ‘Nee,’ antwoorden Steun en Toeverlaat. ‘Stichting Afrisinia heeft zich voor hem garant gesteld. Dat moet voldoende zijn’.
Een slanke man en een ietwat gezette vrouw treden binnen. Ze komen met een oekaze van hogerhand. Die is zo duidelijk als wat, dus lang hoeven ze niet te blijven. De 12 weken Vlagtwedde van B krimpen vliegensvlug in tot 14 dagen.
<<<< Vrouw (Vreemdelingenpolitie): ‘Mijnheer is illegaal. U moet binnen 14 dagen Nederland verlaten.’
(Vreemdelingenpolitie af.)
De uitsmijter is zo ongepast, dat het haast humoristisch is:
<< ‘Ik wens u, van mens tot mens, en als medewerker van de Dienst Terugkeer & Vertrek, veel succes in uw verdere leven.’ (zijn wangen rollen over het gezicht) ‘Wat vond u van dit gesprek?’
B sluit af zoals hij begon: handen schuddend. Alsof er niks gebeurd is, alsof er niks gezegd is. Zijn woorden galmen na in het lijf van de Asielzoeker als inzakkende gebouwen na een bombardement. Buiten rookt B een sigaretje bij de rookpaal. Hij kijkt onbevangen naar de grijze lucht, alsof hij zelf niet verantwoordelijk is voor de kogels die hij net op de ongewapende Asielzoeker heeft afgevuurd. En dan ook nog vragen: ‘Hoe voelt u zich nu?’ Zo wreed was zelfs Pontius Pilatus niet. Die waste zijn handen in onschuld, maar ging niet voor de gekruisigde Jezus staan om die met een vette grijns op het ongeschoren gezicht toe te voegen: ‘Voelt dat lekker, die nagels door je handen en voeten?’
Epiloog
While Albinus was speaking, Pilate’s face grew gloomy, but not a tear fell from his eyes, and after a little while he said: ‘It seems that Fate has thus decreed it, Albinus!’
Albinus: ‘That might be so, but surely it does not remove from you the responsibility. Fate we do not know. Our duties are known to us, and we ought to perform them right. But you did not do so in the case of Jesus. You committed things which will offend the gods and men.’
(Beshara Shehadi, The Confession of Pontius Pilate)
©nonfiXe, 11 september 2009
Brief van de Dienst Terugkeer en Vertrek
Op verzoek van de algemeen directeur van de Dienst Terugkeer en Vertrek is de naam van de medewerker uit dit verhaal gehaald. Wij zijn het in zoverre met hem eens, dat de DT&V regeringsbeleid uitvoert en individuele medewerkers niet op het schavot hoeven te belanden. Wat blijft is de persoonlijke verantwoordelijkheid van ieder mens. Dat kun je niet afdoen met de simpele redenering: ik voer de wet uit en het is nu eenmaal mijn werk.