Vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit, maar niet voor asielzoekers

De kernwaarden van de Nederlandse rechtsstaat gelden alleen als je hier geboren bent, zo blijkt ook uit het landenrapport over Nederland door de Europese Commissaris voor de Rechten van de Mens, Thomas Hammarberg.

De kernwaarden van de rechtsstaat zijn: vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit, zo staat te lezen op de website van het ministerie van Justitie. Burgers begrijpen deze kernwaarden niet altijd even goed, vindt het ministerie, en bovendien kunnen ze leiden tot conflicten of dilemma’s, zoals de bekende spanning die vrijheid oproept als de veiligheid in het geding is. Er is dan ook een speciale commissie ‘Uitdragen kernwaarden van de rechtsstaat’ in het leven geroepen en die heeft in 2008 advies uitgebracht aan het kabinet.

In datzelfde jaar, september 2008, bezocht Eurocommissaris voor de Rechten van de Mens, Thomas Hammarberg, Nederland en beschreef zijn bevindingen in een landenrapport.

Over de behandeling van asielzoekers merkt Eurocommissaris Hammarberg bezorgd op:

  • dat de kwaliteit van de ambtsberichten waarop de IND haar beslissingen baseert mager is
  • dat de rechter slechts de procedure toetst en NIET de inhoud van het asielverhaal
  • dat de vluchteling die in beroep gaat, dit beroep NIET in Nederland mag afwachten en geen nieuwe feiten mag aandragen
  • dat de Raad van State een beslissing mag nemen, zonder de overwegingen prijs te geven en dit ook regelmatig doet

De situatie voor minderjarige asielzoekers is zo mogelijk nog schrijnender. Kinderen hebben geen schijn van kans. En de kinderen die binnen drie jaar na hun asielaanvraag 18 jaar worden, worden zonder pardon het land uit gezet. Dat dreigt ook enkele leden van Afrisinia te overkomen. Hun meerderjarige (namelijk 22 of 23 jaar oude) ‘broers en zussen’ krijgen de gelijke behandeling die iedere asielzoeker krijgt. Op basis van een ‘niet-tenzij’-beleid, beschikt de IND onophoudelijk negatief, toetst de rechter marginaal, namelijk alleen of de IND de procedure wel gevolgd heeft en worden de jongeren gesommeerd om zich te melden bij de Dienst Terugkeer & Vertrek om via een Vrijheids Beperkende Lokatie (eufemisme voor gevangenis) terug gestuurd te worden naar Ethiopië, waar een dictator en zijn vrienden hen met open armen zullen ontvangen en linea recta doorsturen naar een Vrijheids Beperkende Lokatie waar enkel de ratten in hun voedsel kunnen voorzien.

Lang leve de kernwaarden van de rechtsstaat: vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. Wie begrijpt het nu niet goed: de burger die het opneemt voor een medemens of de wetgever zelf?

uit: Report Commissioner for Human Rights, Thomas Hammarberg, on his visit to the Netherlands. (21 -25 September 2008)

47. Asylum decisions of the IND are partly based on information from the Ministry of Foreign Affairs contained in official reports (ambtsberichten) the accuracy of which have been questioned by the NGO Refugee Council, the national ombudsman and in one case also by the ECtHR. Under the accelerated procedure, appeals must be lodged within one week with the District Court and on appeal with the Council of State. The courts do not make an assessment on the merits but only examine points of law.

Appeals under this procedure do not have suspensive effect and applicants are not allowed to await the outcome of the procedures in the Netherlands but must leave the country. UNHCR has consistently taken the position that the suspensive effect of asylum appeals is a critical safeguard to ensure respect for the principle of non-refoulement. The applicant can apply to a district court for an injunction to prevent expulsion.

48. Asylum seekers do not have a right to stay in the reception facilities during the appeal procedure. Under current Dutch law, decisions of the IND are subject to a limited scrutiny by the courts, the facts largely deemed to be established as found by the State Secretary, including the credibility assessment of the applicant. Evidence that theoretically could have been brought forward earlier may not be taken into account at the appeal stage. This leads to a considerably high number of repeat applications. The Council of State may deliver a judgment without a reasoning and frequently does so.