Bank roet – klant dokt

Ze veroorzaakten een wereldwijde financiële crisis met hun hebzucht. Ze laten zich redden door overheden die daarvoor diep in de schatkist grijpen. Vervolgens persen ze hun klanten, met wiens belastinggeld ze zijn vrijgekocht en van wie ze al decennia lang ongehoord profiteren, verder uit. Bank roet is gebaseerd op ervaringen van gedupeerden wiens namen om privacy redenen niet genoemd worden.

Zo’n tien, vijftien jaar geleden scheen een vriendelijk zonnetje over de financiële akkers. Een malse bui hier en daar droeg bij aan groei en in Nederland was iedereen blij en tevreden, althans in de portemonnee. We kochten huizen die we betaalden door een hypotheek af te sluiten. Dat ging over grote bedragen, maar onze banken wisten daar wel raad mee. Ze adviseerden ons, zonder uitzondering, om het risico af te dekken. Stel nu dat het u een tijdje niet voor de wind gaat…

Voor nonfiXe door Frank van Empel & Caro Sicking

De redenatie was simpel: u krijgt een hypotheek en daarbij sluit u een levensverzekering af. Mocht u dan vroegtijdig – het is niet te hopen, maar we moeten realistisch zijn, want het kan gebeuren – dus mocht u vroegtijdig overlijden, dan laat u geen schuld na aan uw nabestaanden.

‘Tevens raden we aan om een beleggingsverzekering af te sluiten. De waarde van de aandelen stijgt en met (een deel van) dat bedrag lost u over twintig of dertig jaar in één klap uw hypotheekschuld af. Bijkomend voordeel is dat inflatie en stijgende huizenprijzen die hypotheekschuld tot een schijntje maken.’ Kortom, een gouden deal!

Banken verkochten beleggings- en overlijdensrisicoverzekeringen gekoppeld aan de hypotheek, nog aangevuld met arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en andere fijne producten die zonder uitzondering waren ontworpen om u, de klant, te beschermen en die niet zelden tevens als onderpand voor de hypotheek dienden, naast natuurlijk het huis zelf.

De verzekeringen liepen via diezelfde bank die daar (uiteraard) kosten voor rekende, en dat iedere termijn blijft doen: terugkerende inkomsten voor de bank. Ieder jaar op de premie vervaldatum is het kassa. Het eerste jaar een beetje (?!) meer dan daarna, want het eerste jaar waren de kosten al snel zo’n 10%. Dus als je 100.000 inzette, streek je vriendelijke vriend 10.000 op.

De Rabobank maakt het nog bonter. Zij verkopen de verzekeringen van hun zuster Interpolis – inmiddels overgenomen door Achmea. Zoals de Italianen zeggen: Una razza, una fazza, twee handen op één buik. Argument: dan kunnen we u beter van dienst zijn. Intussen kan Interpolis zonder enig obstakel de premie afschrijven van de aan de hypotheek gekoppelde rekening (ook verplicht Rabo), zelfs wanneer deze over de limiet is.

Maar het verhaal klonk plausibel: beiden winnen. Jij door te sparen/verzekeren voor later, de bank door jou een lening en een ‘product’ te verkopen.

Van al die mooie toekomstvoorspellingen die gebaseerd waren op het doortrekken van trends uit het verleden, is echter niets uitgekomen.

Dezelfde bancaire en verzekeringswereld die zo goed meedacht met haar cliëntèle toen er wat aan te verkopen viel, heeft een wereldwijde financiële crisis veroorzaakt.

Met name het MKB worstelt. Mensen verliezen hun banen. De opbrengsten van eens hoopvolle beleggingsportefeuilles dalen tot zelfs ver onder de ingelegde bedragen. Huizen staan te koop voor minder dan de hypothecaire schuld van de eigenaar.

Wat doen de banken en verzekeraars nu? Investeren en meedenken met hun klanten? Njet.

De klant heeft veel geld verloren door wanbeleid en woekerpolissen. De bank schroeft nog wat aan. Eist onder dreiging met deurwaarders premies op van verliesgevende beleggingsverzekeringen en blijft gewoon kosten rekenen voor het wegwerpen van andermans geld. ‘Wilt u afkopen? Uw verzekering is gekoppeld aan uw hypotheek, verpand! Als u afkoopt, verdwijnt het luttele overgeblevene bedrag in onze zak. Ja, we weten dat uw huis te koop staat. De markt is niet eenvoudig. Verhuren? Mmm, nee dat vinden wij geen goed idee. U kunt beter aflossen. Waarmee? Luistert u, dat is niet ons probleem. U heeft een grote schuld aan ons. Maar we denken wel met u mee.’

Deze woorden worden uitgesproken door de zoveelste jongen in pak die net van een of ander HBO afkomt en zich voorstelt als uw accountmanager. Hij kan (en mag) niets beslissen (wat overigens wel wijs is, aangezien zijn vermogen om te beslissen nogal beperkt lijkt) Hij bespreekt een deel, ofwel zakelijk, ofwel privé en is niet in staat om het grotere plaatje te overzien. Dat deel neemt hij mee naar zijn manager. De manager is een andere HBO-er die net wat meer dienstjaren heeft en evenmin kan en mag beslissen anders dan via een beslisboom die voorgekauwd is door de top. Zoveel vertrouwen heeft de bank in haar eigen medewerkers, dat ze deze op de vierkante millimeter van een postzegel laat opereren. Tegen de tijd dat de bank uitgedacht is over mogelijke oplossingen voor uw probleem, stelt een andere jongeling in pak zich aan u voor als uw accountmanager. De inkt van zijn HBO-diploma is nog niet droog.

Deze komt namens de bank met een voorstel: ‘U mag een jaar verhuren, onder de leegstandswet. Dat bedrag gaat rechtstreeks naar ons. Daarmee lost u een deel van uw hypotheek af. U mag uw beleggingsverzekering afkopen. Daarmee lost u een deel van uw hypotheek af. Dan rest er nog een hypotheek van zo’n 60% van de (huidige) executiewaarde. Wij verkopen het huis voor dat bedrag en hebben al ons geld terug. U lijdt dan een paar ton verlies? Dat is uw probleem.’

Vervolgens belt een computer voor een klanttevredenheidsonderzoek. Of u even mee wilt werken?

Piet Moerland, topman van de Rabobank, voorspelt ondertussen doodleuk dat er woningnood dreigt. Dan stijgt de waarde van huizen, denkt de leek. Die huizen die nu tegen 60% van de huidige WOZ-waarde opgekocht worden door snelle makelaars en banken?

De les: als er gewonnen wordt, winnen beiden, bank en klant. Als er verloren wordt, verliest de klant.

Corporate Social Responsibility is een te moeilijk woord voor de gemiddelde accountmanager en een te moeilijke ethiek voor de top. Een bijdrage aan de samenleving hoeven we niet te verwachten van banken. Zelfs van ouderwets eerlijk zaken doen, hebben ze niets begrepen, terwijl dat begrip al gemeengoed was in de hoogtijdagen van het kapitalisme toen de Markt God was en Winst het enige doel van ondernemingen.[1]

Er rest ons, de klanten van banken en verzekeraars, niets anders dan ons te ontworstelen aan de wurggrepen der Woekeraars en Farizeeërs. Dat kunnen we op verschillende manieren doen:

  • Door zelf, samen met anderen, een coöperatieve bank te worden, zoals de JAK Members Bank dat al sinds 1931 doet. Renteloos en transparant, met als doel Fair Banking.
  • Door het monetaire systeem te ontduiken en andere ruilmiddelen dan geld in te zetten, zoals in de zorg al op kleine schaal gebeurt, bijvoorbeeld door Caire.nu;
  • Door misstanden aan te kaarten en ons niet langer te laten flessen door gladgeschoren voorgeprogrammeerde accountmanagers die niet eens een mandaat van hun eigen werkgever krijgen;
  • Door creatief op zoek te gaan naar een financieel systeem dat draait ten behoeve van de samenleving in plaats van enkel ten behoeve van de Me, Myself & I in de huidige bancaire wereld.

Want, de banken zijn bankroet in velerlei opzicht.

nonfiXe, 30 augustus 2012

Bovenstaande tekst is gebaseerd op ervaringen van gedupeerden – wiens namen om privacy redenen niet genoemd worden – van vele grote in Nederland opererende bancaire instellingen


[1] Milton Friedman (1970): ‘De enige verantwoordelijkheid die ondernemingen hebben ten aanzien van de samenleving is de maximalisatie van winst voor de aandeelhouders. Dit binnen het wettelijke kader en de ethische gewoonten van het land waar ze opereert.’