Geloof in Europa

Godsdiensten bewijzen keer op keer hun onvermogen om vrede te stichten. Gelukkig zijn er wereldse alternatieven. De grootste vredesmachine ter aarde is de Europese Unie.

De blasfemiewet in Pakistan, onderdeel van het strafrecht en flink aangescherpt door dictator Zia in 1982, heeft een groot aantal slachtoffers geëist waaronder proportioneel veel Christenen. De discussie over deze wet begeeft zich voornamelijk tussen religieuzen en pro- en contra-Islam.

Caro Sicking voor nonfiXe

De arrestatie van het jonge meisje Rimsha Masih dat pagina’s uit de Koran zou hebben verbrand, leidde in en buiten Pakistan tot veel rumoer. In Nederland waren het aanvankelijk Christenen en extreem rechtse web- en nieuwssites die zich in de discussie mengden. Ieder met hun eigen agenda, prekend voor eigen parochie. Ze kwamen veelal niet verder dan hun eigen denkraam. Extreem rechts greep de kans om nog eens aan te tonen dat de grenzen potdicht moeten blijven voor migranten, met name voor migranten uit de Moslimgemeenschap. De Christelijken kozen ervoor om het op te nemen voor onderdrukte geloofsgenoten.

Beide richtingen gaan voorbij aan het wezenlijke: ieder mens hoort vrij te zijn, ongeacht geloof, afkomst, sekse en alle andere eigenschappen die mensen tot een divers soort maken en ieder mens heeft het recht om in vrede een productief leven te leiden.

Religieuze disputen worden al sinds jaar en dag ingezet voor andere doeleinden, materieel gewin en zelfs moord en oorlog. Pik en pook tussen Joden, Christenen en Moslims die nota bene alle drie dezelfde wortels hebben. Terug naar Abraham of zo u wil, Ibrahim. Eerst was er de Thora, toen de Bijbel en daarna de Koran. Ze hebben veel met elkaar gemeen, deze drie boeken en deze drie godsdiensten. Om te beginnen het monotheïsme – één god. Daarnaast geven ze richtlijnen om samen te leven in een gemeenschap, te zorgen voor de zwakkeren en niet in de laatste plaats hygiënische voorschriften, zoals handen wassen voor het eten. Dat laatste is niet zozeer om God te eren, maar om ziektes en epidemieën te voorkomen.

Alle drie gaan ze uit van een alwetende almogende God. Die heeft dus geen bescherming nodig van de mens.

Blasfemiewetten zijn van alle tijden en alle plaatsen. Ook in Nederland is godslastering verboden. In Ierland is in 2009 een wetsverandering geweest, die blasfemie zwaarder bestraft dan voorheen. Dergelijke wetten worden voornamelijk verdedigd met het argument diepe belediging (en discriminatie) van gelovigen te voorkomen. God heeft er weinig mee te maken.

De Pakistaanse blasfemiewet leidt tot excessen die onschuldige mensen levenslang in de gevangenis doen belanden. Asia Bibi, moeder van vijf kinderen, analfabeet, Christelijk, uit een kleine Pakistaanse gemeenschap, is daar een voorbeeld van. Ze zit al ruim drie jaar vast en is veroordeeld tot dood door ophanging. Een extremistische Mullah heeft een prijs van zo’n € 4.500,- op haar hoofd toegevoegd aan het gerechtelijke vonnis.  Zo ook de eerder genoemde Rimsha, die het afgelopen weekend op borgtocht vrij is gelaten en met een militaire helikopter naar een geheime schuilplaats is gebracht.

De advocaat van Asia Bibi is gevlucht. De (Moslim) gouverneur van Punjab, Salman Taseer is door zijn eigen lijfwacht vermoord omdat hij het publiekelijk opnam voor Asia Bibi. Minister van minderheden Shahbaz Bhatti heeft eveneens met zijn leven moeten bekopen dat hij Asia’s vrijheid bepleitte en pogingen deed om de blasfemiewet van Pakistan te veranderen.

Dit zijn slechts een paar voorbeelden van uitwassen. Ze zijn terug te voeren op twee oorzaken: macht en geld. Invloedrijke Moslim leiders willen hun macht behouden en kunnen dat middels de krachtige wet. Ze bepleiten nu een minimale verandering: iemand die een ander vals beschuldigt van blasfemie, wordt zelf onder dezelfde wet gevonnist. Daarmee komen we op het geld. De godslastering wet wordt veelal ingezet bij burenruzies en ordinair landjepik. Met name minderheden hebben terecht angst voor represailles wanneer een hunner aangeklaagd wordt voor blasfemie. Een ideale methode wanneer je een groep mensen verplaatst wil hebben en hun huizen in wilt pikken. Dit is ondermeer gebeurd in Gojra drie jaar geleden.

Er gaan verhalen dat dit eveneens het motief was achter de beschuldiging van Rimsha. De lokale imam ergerde zich al langer aan het Christelijke deel van de sloppenwijk waar Rimsha woonde. Die 200 à 300 mensen zijn na de rellen die vooraf gingen aan de arrestatie van het meisje, massaal gevlucht. Deze imam zit nu zelf vast, omdat hij valse bewijzen zou hebben gefabriceerd. De vraag is natuurlijk of dat inderdaad zo is. Er zijn teveel belangen gemengd.

Kortom: de blasfemie wet in Pakistan leidt tot meer ellende dan welke God ook zou fiatteren en wordt aangegrepen door concurrerende religies en extremistische groeperingen om verder te polariseren.

Dit terwijl zelfs ongelovigen geneigd zijn te denken dat God synoniem is voor vrede.

Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. Godsdiensten bewijzen steeds weer dat vrede tussen hen een haast onmogelijke zaak is. We zullen ons moeten richten op meer wereldse benaderingen om in vrede te kunnen leven. Gelukkig zijn die er.

Een van de meest overstijgende en succesvolle vredesinitiatieven is de Europese Unie. Opgericht om aartsvijanden Frankrijk en Duitsland met elkaar te verzoenen, begon de EU – toen Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal – als een economisch verdrag. De eerste deelnemers: Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, België en Luxemburg. Dat was in 1951, na WOII. De basisgedachte achter de EGKS was dat economische interdependentie en eerlijke verdeling van de welvaart nieuwe oorlogen zouden voorkomen. Die gedachte bleek te kloppen. Nu 61 jaar later is de EGKS verworden tot de EU. De lidstaten van deze Unie leven allen sinds hun toetreding in vrede.

De grootste vredesmachine ter wereld werkt langzaam maar gestaag haar basisprincipes uit. Die basisprincipes zijn geënt op de Rechten van de Mens en het voorkomen van oorlog. Daarom is de EU niet noodzakelijkerwijs beperkt tot het continent Europa. En daarom ook, wordt gestreefd naar het opheffen en voorkomen van grote inkomensongelijkheid. Want waar armoede is, ontstaat een voedingsbodem voor corruptie en oorlog.

Nederland gaat woensdag naar de stembus. Sommige politici achten het opportuun om met one-liners het doordachte vredesbeleid te katapulteren. Dat is dom en gevaarlijk.

Het druist bovendien in tegen het Nederlandse eigen belang. Behalve dat dit kleine land veel inkomsten (direct en indirect) ontvangt van de EU, zijn we ook nog eens fier op onze geschiedenis als ‘handelsnatie’. En wie wil nu zaken doen met een bekrompen intolerant burgermannetje?

Dit artikel is eerder gepubliceerd bij Dewereldmorgen.be

nonfiXe 10.09.2012

Foto: schilderij van Joost Sicking, God ziet alles, 165x135cm, olieverf op doek, 1970